บทความ โดย นางสาวหยาดพิรุณ จันดาหาร
ศูนย์ทดสอบ วิจัยและพัฒนา สถาบันยานยนต์
จาก นิตยสาร Automotive Navigatior ฉบับ ก.ค.-ก.ย. 2562

ตามที่มีประกาศมาตรฐานข้อกำหนดทั่วไปว่าด้วย “ความสามารถของห้องปฎิบัติการทดสอบ และห้องปฏิบัติการสอบเทียบ มอก.17025-2561 (ISO/IEC 17025-2017)” มีผลให้ทุกห้องปฏิบัติการต้องปรับเปลี่ยนระบบการบริหารงานคุณภาพให้สอดคล้องกับมาตรฐานเวอร์ชั่นใหม่ ซึ่งมาตรฐาน มอก.17025-2561 (ISO / IEC 17025-2017) นี้ สามารถใช้ได้กับทุกองค์กรที่ทำดำเนินการทดสอบ สอบเทียบ และ / หรือ สุ่มตัวอย่าง โดยมาตรฐานฉบับล่าสุด ได้ปรับปรุงหัวข้อหลักๆ ดังนี้

- คำศัพท์ เดิมคำศัพท์จะอ้างอิง ตาม ISO/IEC 17000 และ VIM ส่วนในเวอร์ชั่นใหม่ จะเป็นไปตาม ISO/IEC 17000 และ ISO/IEC Guide 99
- แนวทางกระบวนการของมาตรฐานสอดคล้องกับมาตรฐานล่าสุดอื่นๆ เช่น ISO 9001
- ขอบข่าย
- การใช้เทคโนโลยีไอทีที่ทันสมัย
- แนวคิดบนพื้นฐานความเสี่ยง เป็นหัวข้อใหม่ที่เพิ่มเข้ามาในมาตรฐานเวอร์ชั่นนี้

เมื่อศึกษารายละเอียดของข้อกำหนดหลักของ ISO/IEC 17025:2017 สามารถแบ่งตามข้อกำหนดหลักๆ ดังนี้
1.ข้อกำหนดทั่วไป ประกอบด้วย ความเป็นกลาง และการรักษาความลับซึ่งเป็นกิจกรรมของห้องปฏิบัติการที่จะต้องคำนึงถึงความเป็นกลาง และการรักษาความลับของข้อมูลทั้งหมดที่ได้รับระหว่างการดำเนินกิจกรรมในห้องปฏิบัติการ

2.ข้อกำหนดด้านโครงสร้าง ข้อกำหนดนี้แสดงถึงความเป็นนิติบุคคล และจัดทำเอกสารขอบข่ายของกิจกรรมในห้องปฏิบัติการ นอกจากนี้ยังระบุการจัดการกิจกรรมในห้องปฏิบัติการ โครงสร้างองค์กร และอำหนาจหน้าที่ความรับผิดชอบ และความสัมพันธ์ของบุคลากรทั้งหมด

3.ข้อกำหนดด้านทรัพยากร ข้อกำหนดข้อนี้เน้นความสำคัญของการจัดหาทรัพยากร เช่น บุคลากร สิ่งอำนวยความสะดวก และสภาพแวดล้อม เครื่องมือ การตรวจสอบย้อนกลับทางมาตรวิทยา และผลิตภัณฑ์และบริการที่จัดหาจากภายนอกที่ใช้เพื่อสนับสนุนการกิจกรรมของห้องปฏิบัติการ

4.ข้อกำหนดด้านกระบวนการ ประกอบด้วยหัวข้อ ดังนี้
• การทบทวนคำขอ ข้อเสนอการประมูลและข้อสัญญา
• การเลือก การทวนสอบ และการตรวจสอบความใช้ได้ของวิธี
• การชักตัวอย่าง
• การจัดการตัวอย่างทดสอบ หรือสอบเทียบ
• บันทึกทางด้านวิชาการ
• การประมาณค่าความไม่แน่นอนของการวัด
• การสร้างความมั่นใจในความใช้ได้ของผล
• การรายงานผล
• ข้อร้องเรียน
• งานที่ไม่เป็นไปตามข้อกำหนด
• การควบคุมข้อมูล และการจัดการสารสนเทศ

5.ข้อกำหนดด้านระบบการบริหารงาน ข้อนี้ระบุว่าห้องปฏิบัติการมีสองตัวเลือกให้เลือก เพื่อใช้ในระบบการบริหารงาน ตัวเลือก A หรือตัวเลือก B

ตัวเลือก A: ตัวเลือกนี้แสดงข้อกำหนดหลักสำหรับการนำระบบบริหารงานในห้องปฏิบัติการไปใช้ ซึ่งหมายความว่าห้องปฏิบัติการสามารถใช้ระบบบริหารงานโดยตรงตามข้อกำหนดของ ISO / IEC 17025 นอกจากนี้ห้องปฏิบัติการสามารถเลือกที่จะรวมข้อกำหนดของ ISO 9001 ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติการกิจกรรมในห้องปฏิบัติการ

ตัวเลือก B: เมื่อห้องปฏิบัติการเลือกที่จะใช้ระบบบริหารงานผ่านตัวเลือก B จะต้องดำเนินการให้เป็นไปตามข้อกำหนดของ ISO 9001 เพื่อให้เป็นไปตามข้อกำหนด 4 ถึง 7 ของมาตรฐาน ISO / IEC 17025

อย่างไรก็ตาม ตามที่ระบุไว้ใน ISO / IEC 17025 ตัวเลือกทั้งสองมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ได้ผลลัพธ์เดียวกันเกี่ยวกับประสิทธิภาพของระบบบริหารงาน และการปฏิบัติตามข้อ 4 ถึง 7 การเปลี่ยนแปลงมีอธิบายไว้ใน ภาคผนวก A (ใช้เป็นข้อมูล) ความสามารถสอบย้อนกลับได้ทางมาตรวิทยา และภาคผนวก B (ใช้เป็นข้อมูล) การเลือกของระบบการบริหารงาน

ปัจจุบัน แต่ละห้องปฏิบัติการ อยู่ระหว่างการปรับเปลี่ยนมาตรฐาน ซึ่งห้องปฏิบัติการใดที่ได้รับการรับรอง ISO/IEC 17025-2005 ใบรับรองห้องปฏิบัติการทุกฉบับจะสิ้นอายุภายในวันที่ 28 พฤศจิกายน 2563 (อ้างอิง ข้อมูลจาก สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม) ดังนั้น ห้องปฏิบัติการใดที่ต้องการยื่นขอการรับรอง ISO/IEC 17025-2017 สามารถยื่นขอการรับรองกับหน่วยงานที่ให้การรับรองได้แล้ว ตั้งแต่นี้เป็นต้นไป